Στον δρόμο, τη δουλειά, το λεωφορείο, όποιος απλώνει χέρι, θα φεύγει με φορείο

Συνθήκη στον επισιτισμό

Όσ@ έχουμε δουλέψει στον επισιτισμό έχουμε βιώσει την ένταση της διάκρισης που επικρατεί στον κλάδο με βάση το φύλο, τη φυλή, την ηλικία, την αρτιμέλεια και τη σεξουαλικότητά μας. Αν είσαι «κανονική», ντόπια, όμορφη και νέα, πας στην κορυφή της «πυραμίδας» στο εσωτερικό ενός μαγαζιού. Μπορείς να πουλήσεις πιο ακριβά την εμφάνισή σου. Κατεβαίνοντας στην «πυραμίδα» (π.χ. στις κουζίνες και τις καθαριότητες) θα βρούμε και ανθρώπους, που δεν ανταποκρίνονται στα κυρίαρχα πρότυπα, μιλάνε σπαστά ή καθόλου ελληνικά, δεν είναι νέες, δεν είναι λευκοί. Όσο πιο κάτω είσαι σε αυτή την «πυραμίδα», τόσο πιο αναλώσιμο είσαι, και τόσο πιο δύσκολο γίνεται να κάνεις την οποιαδήποτε διεκδίκηση.
Αυτές τις διακρίσεις τις αντιλαμβανόμαστε μέσα στην τάξη μας ως εργαλείο των αφεντικών για τη διάσπαση και τη διαίρεσή μας, ως ένα μέσο υποτίμησης της εργασίας μας, για να μας εκμεταλλεύονται περισσότερο και να μας πληρώνουν λιγότερο.

LGBTQIA+ κοινότητα

Επιπλέον, στην εστίαση -ως χώρος διασκέδασης- συχνά συναντάς καταστήματα που θεωρητικά τα χαρακτηρίζει η εναλλακτικότητα και μια ανοχή στη διαφορετικότητα. Στην πράξη, όμως, τα gay και τρανς άτομα αποκλείονται ή και εργαλειοποιούνται ως ένα μέσο επιπλέον κερδοφορίας των αφεντικών. Στην πρώτη περίπτωση, ακόμα και αν δε σταθεί εμπόδιο η έμφυλη ταυτότητα για την πρόσληψη κάποιου, τα ομοφοβικά και τρανσφοβικά σχόλια και επιθέσεις δίνουν και παίρνουν. Στην περίπτωση εργαλειοποίησης των queer ατόμων, τα αφεντικά φοράνε τη βιτρίνα του «gay friendly» στα μαγαζάκια τους, ως μία συνειδητή επιλογή καθαρής προσέγγισης κόσμου, χωρίς να ισχύει κάτι τέτοιο ούτε στο ελάχιστο.

Δεν είμαστε διασκεδαστές ούτε φροντίστριες!

Ταυτόχρονα, για τα άτομα που τυχαίνει να έχουν τα «χαρακτηριστικά» έτσι ώστε να τοποθετηθούν στην κορυφή αυτής της «πυραμίδας» διάσπασης οι απαιτήσεις δεν σταματούν εκεί. Η «ευχάριστη» παρουσία μας είναι ένα επιπλέον μέσο κερδοφορίας των αφεντικών –άρα και απαραίτητο χαρακτηριστικό μας– που με το ασταμάτητα φορεμένο χαμόγελό μας, οφείλουμε να εξ-υπηρετούμε τους πελάτες, εκπληρώνοντας κάθε πιθανή τους επιθυμία ή και μαντεύοντας τις «ανάγκες» τους, μην τυχόν και χρειαστεί να σηκώσουν το χέρι τους ή και να σηκωθούν οι ίδιοι, γιατί «ο πελάτης έχει πάντα δίκιο».

Άμισθη και υποτιμημένη γυναικεία εργασία

Ο εξαναγκαστικά φορεμένος ρόλος της φροντίστριας και διασκεδάστριας, ωστόσο, έχει πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα για τις γυναίκες που δουλεύουμε στην εστίαση. Και αυτή η κατάσταση δεν είναι μια θεωρία από το μυαλό κάποιας μας, αλλά η θεσμοθετημένη και υποτιμημένη άμισθη γυναικεία εργασία. Είναι το «βιολογικό μας πεπρωμένο» να κάνουμε τις δουλειές του σπιτιού και να φροντίζουμε την «οικογένεια». Ακόμα και όταν εργαζόμαστε έναντι αμοιβής, τα θεωρημένα ως «γυναικεία» επαγγέλματα (νοσοκόμα, νταντά, σερβιτόρα, καθαρίστρια κλπ) είναι υποτιμημένα και κατ’ επέκταση κακοπληρωμένα. Αυτό συμβαίνει γιατί θεωρείται πως έχουμε εκπαιδευτεί από μικρές στην παροχή υπηρεσιών φροντίδας και καθαριότητας ως «φύση» υπομονετικές, ευγενικές και χαμογελαστές.

Αντικειμενοποίηση των σωμάτων μας

Επιπλέον, όσα από εμάς δουλεύουμε σε πόστα άμεσης επαφής με τους πελάτες, οφείλουμε εκτός από το να διεκπεραιώνουμε τις αρμοδιότητες της θέσης μας, να τους προσφέρουμε και ένα ωραίο θέαμα. Έτσι, οφείλουμε να είμαστε θελκτικές παρουσίες.
Η αντικειμενοποίηση και σεξουαλικοποίηση των σωμάτων μας είναι ένας ακόμα τρόπος ευχαρίστησης -και κατεπέκταση προσέλκυσης των πελατών- ως ένα μέσο κερδοφορίας των αφεντικών εις βάρος μας.

Σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο δουλειάς

Ο συνδυασμός όλων των παραπάνω έχει σαν αποτέλεσμα η κάθε εργαζόμενη να θεωρείται πως οφείλει να ευχαριστεί με κάθε πιθανό τρόπο το κάθε αφεντικό ή τον κάθε πελάτη, δεχόμενη –με το χαμόγελο πάντα στα χείλη– οποιοδήποτε σεξιστικό σχόλιο ή πλήρως παρεμβατική συμπεριφορά.
Η κουλτούρα του βιασμού είναι διάχυτη στο κοινωνικό πεδίο. Από αυτό προφανώς δεν θα λείπανε τα μαγαζιά της εστίασης, αντιθέτως, αποτελούν σημεία συμπύκνωσης τέτοιων συμπεριφορών. Έτσι, χωρίς να παίζει ρόλο τι φοράμε, πόσο χαμογελάμε ή όχι, αν είμαστε ευχάριστες ή όχι, το πρόβλημα είναι οι κάθε λογής σεξιστές που νομίζουν ότι μπορούν να κάνουν και να λένε ό,τι θέλουνε.
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί πως σεξουαλική παρενόχληση θεωρείται και η λεκτική παρενόχληση με βάση τη διάκριση λόγω φύλου. Ανοίγοντας, λοιπόν, το ζήτημα της σεξουαλικής παρενόχλησης στοn χώρο δουλειάς, είναι πολύ σημαντικό να ειπωθεί πως ο κάθε εργοδότης έχει την πλήρη νομική ευθύνη για τη διασφάλιση ασφαλούς περιβάλλοντος στον χώρο εργασίας, συμπεριλαμβάνοντας και τις περιπτώσεις σεξουαλικής παρενόχλησης (για παραπάνω πληροφορίες σε νομικά ζητήματα σε περίπτωση σεξουαλικής παρενόχλησης στον χώρο δουλειάς βλ. self service-τεύχος 07-χρήσιμες συμβουλές-8.σεξουαλική παρενόχληση, somateioserbitoronmageiron.blogspot.com/2021/04/self-service-7-2021.html).
Η οργή μας έχει ξεχειλίσει. Άλλες πριν από εμάς και μείς για τα επόμεν@ ανοίγουμε τον δρόμο για να τελειώνουμε με την πατριαρχική βία, την ενοχή και τη ντροπή που μας φορτώνουν. Οργανωνόμαστε στους χώρους δουλειάς, φροντίζουμε να μην νιώθει καμία μόνη. Δεν είναι ατομική μας ευθύνη να αντιμετωπίσουμε τις καταπιέσεις της πατριαρχίας. Μέσα από φεμινιστικές ομάδες και το σωματείο να απαντήσουμε στο σύστημα που μας διαιρεί και μας αποδυναμώνει.

Οργή ενάντια σε ό,τι μας καταπιέζει, στοργή μεταξύ των καταπιεσμένων

* Χρησιμοποιούμε τη γλώσσα χωρίς αποκλεισμούς ή αυθαίρετα συμπεράσματα για να συμπεριλάβουμε όσο το δυνατόν περισσότερα φύλα. Αποφασίσαμε να χρησιμοποιούμε το σύμβολο «@» για να αντικαταστήσουμε το σημείο εκείνο που οι καταλήξεις δίνουν τον έμφυλο προσδιορισμό. Η χρήση του συμβόλου «@» γίνεται στις γλώσσες που έχουν έμφυλες εκφράσεις (ελληνικά, ισπανικά κ.ο.κ.). Το «@» είναι ένα σύμβολο που σε υποχρεώνει να σταματήσεις. Σε υποχρεώνει να κάνεις μια παύση όταν διαβάζεις και να σκεφτείς, τι και γιατί.